----------------------------------
Σχετικά με την «τρύπα» του όζοντος
Η «τρύπα» του όζοντος ήταν ένα φαινόμενο εξαιρετικά ανησυχητικό που απασχολούσε τους επιστήμονες τη δεκαετία του 1970. Το όζον είναι το αέριο το οποίο εμποδίζει την επιβλαβή υπεριώδη ακτινοβολία να φτάσει στην επιφάνεια της γης. Το πρόβλημα που δημιουργήθηκε ήταν ότι η πυκνότητα του φυσικού στρώματος του όζοντος στα υψηλά επίπεδα της ατμόσφαιρας πάνω από την Ανταρκτική είχε αραιώσει επικίνδυνα. Το αποτέλεσμα αυτού ήταν οι ουσίες που εισέρχονταν στην ατμόσφαιρα να δρουν όπως τα αέρια του θερμοκηπίου και να οδηγήσουν στην αλλαγή του κλίματος του πλανήτη.
Αιτία της παραπάνω αλυσιδωτής αντίδρασης είναι η ανθρώπινη δραστηριότητα. Πιο συγκεκριμένα, οι ενώσεις, γνωστές και ως χλωροφθοράνθρακες (CFC) που χρησιμοποιούνται ευρέως ως ψυκτικά υγρά και ως προωθητικά αέρια σε μορφή σπρέι, καταστρέφουν τη στοιβάδα του όζοντος άμεσα και δραστικά για πολλά χρόνια.
Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, σήμερα, αποδεικνύονται άκρως ανησυχητικές για την ανθρώπινη υγεία. Πιο αναλυτικά, με την αύξηση της θερμοκρασίας τα περιστατικά θερμοπληξίας, όπως και οι θάνατοι από θερμοπληξία πληθαίνουν, ενώ οι ασθενείς με καρδιαγγειακά και αναπνευστικά προβλήματα αντιμετωπίζουν δυσλειτουργίες θερμικής εξάντλησης. Επιπλέον, η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της γης οδηγεί σε αύξηση του κινδύνου μετάδοσης ορισμένων μεταδοτικών ασθενειών που έχουν εκλείψει, όπως για παράδειγμα η ελονοσία, ο κίτρινος πυρετός οι εγκεφαλίτιδες. Την ίδια στιγμή, σε πολλές περιοχές του πλανήτη, το νερό ενδέχεται να λείψει ενώ σε άλλες θα εμφανιστεί έντονα το φαινόμενο των πλημμύρων.
Έτσι, οι παραπάνω κίνδυνοι ανάγκασαν 196 συνολικά χώρες του κόσμου να επικυρώσουν το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ, το 1987, το οποίο επέβαλε τη σταδιακή κατάργηση των χλωροφθορανθράκων και τη χρησιμοποίηση άλλων ενώσεων, των υδροχλωροφθορανθράκων (HCFC) και υδροφθορανθράκων (HFC). Οι ενώσεις, όμως, αυτές φαίνεται να είναι χιλιάδες φορές ισχυρότερες από το διοξείδιο του άνθρακα, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, και οι εκπομπές τους αυξάνονται με ρυθμό 8% ανά χρόνο.
Με αφορμή, πάντως, τη Διεθνή Ημέρα των Ηνωμένων Εθνών (16 Σεπτεμβρίου), η Διεθνής Επιτροπή Όζοντος επιβεβαίωσε ότι η «τρύπα» του όζοντος παρουσιάζει σημάδια σταθερότητας. Παρ’ όλ’ αυτά, γεννιούνται ακόμη ερωτηματικά, σχετικά και με τη χρήση των εναλλακτικών ενώσεων που χρησιμοποιούνται σήμερα.
Το ψέμα κυριαρχεί και στο ζωικό βασίλειο
Στα ζώα, επίσης, η εξαπάτηση είναι ένας ιδιαίτερα διαδεδομένος και πολύτιμος βιολογικός μηχανισμός που ενεργοποιείται αυτόματα όταν απειλείται το ζώο.
Χρησιμεύει μάλιστα για να διασφαλίζει την επιβίωση: είτε παραπλανώντας τους εχθρούς είτε ξεγελώντας τα υποψήφια θύματα. Χαρακτηριστικότερη περίπτωση ζωικής απάτης αποτελεί το καμουφλάζ.
Για παράδειγμα, ο χαραδριός είναι ένα πουλί που για να αποσπάσει την προσοχή των θηρευτών του από τα αβγά του «προσποιείται» ότι η μία φτερούγα του είναι σπασμένη. Οι πεταλούδες πιερίδες του Αμαζονίου, οι οποίες αποτελούν εξαιρετικά εύγευστη τροφή για τους θηρευτές τους, για να μη φαγωθούν μιμούνται την εμφάνιση ενός άλλου είδους πεταλούδων με απαίσια γεύση! Ο ερωδιός για να κρυφτεί από τους θηρευτές του παριστάνει ότι είναι φύλλο από καλάμι μπαμπού. Το ψάρι πλευρονήκτης όταν νιώθει κίνδυνο κάνει μια κίνηση προς τα εμπρός αναστατώνοντας την άμμο σαν να προσπαθεί να θαφτεί στο σημείο αυτό, ενώ με ταχύτατες κινήσεις πηγαίνει και θάβεται σε άλλο σημείο, χωρίς να γίνει αντιληπτό. Τα καλαμάρια, οι σουπιές και τα χταπόδια είναι ειδικοί στο καμουφλάζ. Τα χταπόδια, μάλιστα, μπορούν να πάρουν μορφή που μιμείται όχι μόνο χρωματικά αλλά και ως σχήμα διάφορα δηλητηριώδη θαλάσσια όντα, όπως τα φίδια και τα λεοντόψαρα.
Η αλτική αράχνη Portia, πάλι, χρησιμοποιεί μια ιδιαίτερα εκλεπτυσμένη τεχνική εξαπάτησης για να προσελκύει τον αγαπημένο της μεζέ, την αράχνη που πλέκει ιστό (από άλλη οικογένεια). Είναι σε θέση να μιμηθεί στην εντέλεια οποιαδήποτε δόνηση θα έκανε το θύμα της να την πλησιάσει, όπως τη δόνηση που προκαλεί ένα έντομο παγιδευμένο στον ιστό, ή ακόμη και τη χαρακτηριστική δόνηση που παράγει το αρσενικό όταν είναι η εποχή του ζευγαρώματος. Και για να μη γίνει αντιληπτή από το θήραμά της, περιμένει έως ότου μια άλλη δόνηση, π.χ. ένα ελαφρύ αεράκι, καλύψει τη δόνηση που προκαλεί η ίδια με την κίνησή της.
Του Σπύρου Μανουσέλη
Πηγή: Ελευθεροτυπία (Επιστήμη & Τεχνολογία 24/7/10)
---------------------
Λουλούδια της παραλίας
[…]
Λουλούδια της ακρογιαλιάς
Ενα από τα ωραιότερα αγριολούλουδα της χώρας μας, ο κρίνος της θάλασσας, βγαίνει σε πολλές παραλίες με άμμο. Από τη Χαλκιδική και τη Λήμνο μέχρι το Πήλιο (χαλάει τον κόσμο στην ακτή της Ξυνόβρυσης), την Κυπαρισσία και την Κρήτη. Εχει ωραιότατα άσπρα μεγάλα λουλούδια που είναι πάνω στο φυτό σχεδόν όλο το καλοκαίρι. Είναι το ίδιο είδος με αυτό που βλέπουμε στις τοιχογραφίες της Σαντορίνης και της Κνωσού.
Εξαίσια κίτρινα λουλούδια με μορφή «χωνιού», που επίσης βγαίνουν στις παραλίες, έχει και η πικραγγουριά. Και εδώ μπορούμε να εντυπωσιάσουμε την παρέα μας. Αρκεί να «σπρώξουμε» λίγο τους τριχωτούς καρπούς, που επίσης υπάρχουν πάνω στο φυτό. Θα τρομάξουν όλοι επειδή οι καρποί σκάζουν και τινάζουν μακριά, σαν βολίδες, τους σπόρους που περιέχουν. Γι΄ αυτό και το λατινικό της όνομα είναι Εcbalium elaterium (= ελατήριον το εκβάλλιον). Αυτός είναι ο λόγος που ο Πλίνιος αρχίζει την περιγραφή των θαυμάτων της φύσεως με την περίπτωση της πικραγγουριάς. Ένα άλλο τυπικό φυτό της παραλίας και των υγρών περιοχών της χώρας μας (ρέματα, ρυάκια, ποτάμια) γεμάτο με λουλούδια το καλοκαίρι είναι η λυγαριά. Αν είστε τυχεροί ή επιμείνετε περισσότερο παραμένοντας ακούνητοι κοντά στη λυγαριά, θα δείτε ωραιότατες πεταλούδες, «μπάμπουρες» και άλλα έντομα να την επισκέπτονται.
[…]
Τα άνθη και οι Αρχαίοι
Στον Οιδίποδα επί Κολωνώ ο Σοφοκλής περιγράφοντας την Αττική αναφέρει:
Έχεις, ξένε. Ερθεί στα πιο όμορφα μέρη…
Κάθε μέρα εδώ με τη δροσιά
από τα ουράνια
ωριοφούντωτος ο νάρκισσος
ανθίζει
και ο χρυσόξανθος ο κρόκος
για τις δυο μας
τις τρανές θεές παλλαϊκό στεφάνι…
(…)
Του Νίκου Μάργαρη
Πηγή: ΒημαScience (TO BHMA, 18/7/2010)
---------------
ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΟΙ ΑΣΤΟΙ
Να κάνουμε τις πόλεις μας βιώσιμες
Σε μια εποχή όπου η πλειονότητα του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε αστικές περιοχές, η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ) ξεκινά μια μεγάλη διεθνή εκστρατεία ευαισθητοποίησης έναντι των κινδύνων της ζωής στην πόλη για την υγεία μας.
Εφτακόσιες πόλεις απ' όλο τον κόσμο συμμετέχουν στην εκστρατεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής και της υγείας των κατοίκων του πλανήτη (REUTERS) Με σύνθημα «1.000 πόλεις, 1.000 ζωές» η ΠΟΥ καλεί δημοτικούς φορείς, ενώσεις και εκπροσώπους κοινοτήτων αλλά και τους απλούς πολίτες να συμμετάσχουν στην εκστρατεία λαμβάνοντας πρωτοβουλίες για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής και της υγείας των κατοίκων. Τους παρακινεί για παράδειγμα να απαγορεύσουν την κυκλοφορία σε ορισμένους δρόμους προκειμένου να ευνοήσουν τη μετακίνηση με τα πόδια ή το ποδήλατο, να εγκαινιάσουν επιχειρήσεις καθαρισμού των σκουπιδιών σε δημόσιους χώρους ή να ενθαρρύνουν τις επισκέψεις σε ασθενείς στα νοσοκομεία. Η επίσημη έναρξη της εκστρατείας θα γίνει αύριο, Παγκόσμια Ημέρα Υγείας, αλλά ήδη από το βράδυ της Κυριακής περίπου 700 πόλεις σε όλο τον κόσμο είχαν αναγγείλει τη συμμετοχή τους με διάφορες δράσεις.
Κατά τη Λόρι Σλόατ, εκ των σχεδιαστών της εκστρατείας, η υγεία των κατοίκων των πόλεων βρίσκεται υπό μια «τριπλή απειλή». Υπάρχουν κατ' αρχάς οι μολυσματικές ασθένειες που συνδέονται με ανθυγιεινές συνθήκες, ιδίως σε περιοχές όπου δεν υπάρχει τρεχούμενο νερό ή αποχετεύσεις. Υπάρχουν επίσης μη μεταδιδόμενες ασθένειες, όπως ο καρκίνος, ο διαβήτης και οι καρδιοαγγειακές παθήσεις, τα κρούσματα των οποίων μπορούν να αυξηθούν εξαιτίας ενός αστικού τρόπου ζωής που χαρακτηρίζεται από έλλειψη σωματικής άσκησης, κατανάλωση αλκοόλ, κάπνισμα και κακή διατροφή. Τέλος, υπάρχουν φαινόμενα επικίνδυνα για την υγεία και τη σωματική μας ακεραιότητα τα οποία καταγράφονται συχνότερα στις πόλεις, όπως η βία και η εγκληματικότητα αλλά και τα τροχαία ατυχήματα. Ολοι αυτοί οι κίνδυνοι θα συνεχίσουν να αυξάνονται δεδομένου ότι μέχρι το 2030 το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζει σε αστικά κέντρα. Επιδεινώνονται δε από το γεγονός ότι μια σημαντική πλειονότητα των κατοίκων των πόλεων είναι φτωχοί, οι οποίοι πλήττονται συχνότερα από τις ασθένειες. Σήμερα το ένα τρίτο των ανθρώπων αυτών, δηλαδή 830 εκατ., ζουν σε παραγκουπόλεις. Η ΠΟΥ έχει δημιουργήσει ένα ειδικό σάιτ στο Ιντερνετ (http:// 1000cities.who.int) καλώντας ενώσεις και πολίτες να μοιραστούν μέσω βίντεο τις σκέψεις και τις πρωτοβουλίες τους για τη βελτίωση της υγείας του περίγυρού τους. Σε ένα από τα βίντεο αυτά, ένα 12χρονο αγόρι από την Ιαπωνία που πάσχει από άσθμα περιγράφει πώς κατάφερε να συγκεντρώσει 24.000 υπογραφές για την απαγόρευση του καπνίσματος σε ορισμένες ζώνες της πόλης του, πετυχαίνοντας έτσι την κινητοποίηση των τοπικών αρχών.
Της Λήδας Παπαδοπούλου
Πηγή: ΚΟΣΜΟΣ (Ελευθεροτυπία, 6/4/2010)
--------------------------------
Αφαλάτωση νερού με ενέργεια από τον ήλιο
Οικολογική μέθοδο για την παραγωγή πόσιμου νερού σε μικρή κλίμακα για κατοικίες και μικρές τουριστικές μονάδες ανέπτυξε γερμανική εταιρεία.
Με μια πολύ απλή στη σύλληψη της ευρεσιτεχνία, η εταιρεία Heliotech της Βαυαρίας φέρνει μια οικολογική επανάσταση στην αφαλάτωση του νερού. Η νέα μέθοδος έχει το πλεονέκτημα σε σύγκριση με την πλέον διαδεδομένη σήμερα τεχνική αναστροφής ή αντίστροφης ώσμωσης.
Για να αφαλατωθούν, λ.χ., 1000 m3 νερού με την καθιερωμένη μέθοδο, απαιτούνται 120 εκατομμύρια watt ή 129 μεγαβάτ. Η παραγωγή αυτού του ρεύματος δεν κοστίζει μόνο χρήματα, αλλά φυσικά ρυπαίνει και την ατμόσφαιρα, ενώ η νέα εφεύρεση απλώς αξιοποιεί τον ήλιο για να λειτουργήσει.
Ενεργοβόρες μέθοδοι
Η μέθοδος αναστροφής ή αντίστροφης ώσμωσης, εκτός από το ότι είναι ενεργοβόρα, έχει και άλλα μειονεκτήματα. Χρησιμοποιείται για αφαλάτωση νερού από 1000 m3 και πάνω, ενώ προϋποθέτει τεράστιες και ακριβές εγκαταστάσεις, οι οποίες δεν μπορούν να κατασκευαστούν παντού και βέβαια εξειδικευμένο προσωπικό.
Επίσης, το διήθημα που περισσεύει μετά την αφαλάτωση με αυτόν τον τρόπο επιστρέφει στη θάλασσα, με αποτέλεσμα να υποβαθμίζονται η χλωρίδα και η πανίδα των ακτών. Αυτό συμβαίνει διότι η πυκνότητα του σε άλατα φτάνει το 25%, ενώ το περιβαλλοντολογικά ανεκτό όριο είναι 3%. Επίσης, για να φτάσει το νερό στην κατανάλωση με τελική καθαρότητα του 95%, πρέπει προηγουμένως να υποστεί μια πρόσθετη χημική επεξεργασία.
Όλα αυτά τα προβλήματα υποστηρίζει ότι λύνει η ηλιακή μονάδα αφαλάτωσης της Heliotech. Οι εμπνευστές της αξιοποίησαν υπάρχουσες τεχνολογίες και τις προσάρμοσαν αναλόγως, ώστε να είναι δυνατή η αφαλάτωση μικρότερων ποσοτήτων νερού, λ.χ. σε ένα παραθαλάσσιο χωριό, σε ένα μικρό νησί, σε ένα ξενοδοχείο ή ακόμη σε ένα σπίτι. Εκεί όπου, δηλαδή, δεν είναι δυνατή η κατασκευή μεγάλων εγκαταστάσεων, αφού απαιτούνται μεγάλες επενδύσεις ή δεν είναι εύκολη η μεταφορά νερού για να καλυφθούν οι τοπικές ανάγκες. Η ηλιακή μονάδα αφαλάτωσης που κατασκεύασαν είναι κινητή, έχει διαστάσεις 2,20 μ. πλάτος και ύψος 2 μέτρα. Έχει διάρκεια ζωής έως 25 χρόνια και δεν χρειάζονται ιδιαίτερες γνώσεις για να τεθεί σε λειτουργία, αφού είναι ιδιαίτερα απλή στη χρήση της. Ένα μικρό σύστημα τέτοιων μονάδων μπορεί να αφαλατώσει από 30 m3 τον μήνα έως 1800 m3 νερό τον χρόνο, αναλόγως της ηλιοφάνειας.
Του Αντώνη Πολυχρονάκη
Πηγή: Realplanet (Realnews, 11/4/2010)
Αναρτήσεις
